Kentlinin Cumhuriyet Meydanının Tarihi Özelliklerine Sahip Çıkması

1998 yılında, Cumhuriyet Meydanını sivilleştirmek için radikal düzenlemeler yapılmak istenmişti.  Cumhuriyet Meydanını tören alanı olmaktan çıkarıp, Atatürk Heykeli de başka yere taşınacak ve Cumhuriyet Meydanı yeniden düzenlenecekti. Törenlerin kentin en sivil ve demokratik yeri olan Kordon'da, Valilik önünde yapılması, Heykel'de şimdi Morabbin Parkının olduğu yere denk gelen yere taşınması düşünülmüştü, 

Bu konuda Valilik ve Belediye anlaşmış, konu Belediye Meclisi İmar Komisyonunda görüşülüp, Belediye Mecliste gerekli kararlar alınmış, finansman sorunu çözülüp, ödenek tahsisi yapılmıştı. Sıra uygulamaya gelmişti. 

Bu düzenlemenin kentin yüzyıllık belleğini ve kentlinin anılarını silikleştireceğini, giderek de silinmesine yol açacağını öngören emekli hâkim Yılmaz Biçer ve arkadaşları Çanakkale Yerel Gündem 21’de Meydan Çalışma grubunu oluşturmuştu.  

Çanakkale Yerel Gündem 21 Meydan Çalışma Grubunu önce meydanın tarihini, özelliklerini araştırmış, Anıtın Atatürk’ün sağlığında yapıldığını ortaya çıkarıp, bu bilgi meydan tarihi ile ilişkilendirilerek kentli bilgilendirilip, değişikliklerin olmaması için kampanya başlatılmış. 

Kampanya iki ayak üzerinden yürütülmüş. Birisi kamuoyu oluşturmak üzere radyo programları yapılması, diğeri imza kampanyası düzenlenmesidir. İmza kampanyasında iki sütün konmuş bir sütünü anıt ve tören yerinin değişmesini isteyenler, diğer sütünü istemeyenler imzalamış. 10 binden fazla kişi değişmemesini istemiş. O zamanki Çanakkale nüfusunun 7'de birinden, seçmenlerin 5'te birinden fazlası değişikliğe karşı çıkmış. 

İmza kampanyasının bu sonuçları Belediyeyi de etkilemiş. Belediye Meclisinin daha önce aldığı karardan dönmesine yol açmış. Bunun üzerine Cumhuriyet Meydanı yeniden düzenlenirken, Atatürk Heykeli başka yere taşınmamış  ve tören alanı olarak kullanılmaya devam etmiş. 

Böylece kentlinin meydanın tarihi özelliklerine /değerlerine sahip çıkması ile meydanın tarihi kamusal alan olma özelliğinin aşınması, kentin yüzyıllık belleğinin ve kentlinin anılarının silikleşmesine, giderek de silinmesi engellenmiş oldu. 

2010'dan sonra Valilik önüne bir Atatürk büstü konulup, resmî törenler Kordon da yapılmaya başlandı. Bugün çelenk koyma törenleri Cumhuriyet Meydanında, resmi geçit ve diğer törenler stadyum ya da valilik önünde yapılmaktadır.

Not:

1. Cumhuriyet alanındaki Atatürk Anıtı Atatürk yaşarken yapılan heykellerdendir.   1930 yılında Belediye Başkanı Veli Yaşin zamanında Güzel Sanatlar Akademisi öğretmenlerinden Nejat Sirel'e yaptırılmış.  1934 yılında Çanakkale’ye getirilmiş. Anıtın kaidesi ise bu tarihten sonra yapılmaya başlanmış. 23 Ekim 1937 tarihinde zamanın Belediye Başkanı Osman Günel açılışını yapmış. Heykelin yapımının 7 yıl sürmesini, dönemin ekonomik koşulları ve büyük buhran ile ilişkilendirilmektedir. 

Meydanın ve Heykelin ilk görünümlerinden birisini (https://i.pinimg.com/originals/fa/48/5f/fa485f7d9c034025f05e621a377acc95.jpg) de bulabilirsiniz.

2. 1930'larda başlayan heykel çalışmaları 1949 imar planı ile iskeleden İnönü caddesine kadar bütün alan cumhuriyet meydanı olarak planlanmış, Atatürk Heykeli merkezli olarak düzenlenmiştir.  1950'li yıllarda o alanın bir bölümüne lise binası yapılmış, 1960'lı yıllarda da pansiyon binası inşa edilerek Meydanın büyüklüğü azaltılmıştır.